🩹 Spanç Nedir? Tıbbi Kullanımı, Katlama Şekli ve Merak Edilen Her Şey

Cerrahi müdahalelerde, pansuman işlemlerinde ya da dikiş öncesi/sonrası temizlikte adını sıkça duyduğumuz spanç, sağlık alanında vazgeçilmez yardımcı malzemelerden biridir. Peki “Spanç nedir, nasıl katlanır, gazlı bez ile aynı mı?” gibi soruların yanıtlarını biliyor musunuz? Bu yazıda tüm detaylarıyla steril spanç, gazlı bez, 7.5×7.5 spanç ve daha fazlasını ele alıyoruz.

📌 Spanç Nedir?

Spanç, tıbbi alanda kullanılan, genellikle steril gazlı bez formunda, katlanmış ve kenarları overloklanmış pansuman materyalidir. Kesik, yara, cerrahi bölge veya enjeksiyon alanlarının temizlenmesi, kan durdurma ve emici olarak kullanılır.

🟢 Diğer adları: Gaz kompres, steril emici bez, spunch (yanlış yazım)

Spanç, ameliyat sırasında:

Kanamayı kontrol etmek,
Cerrahi alanı temizlemek,
Organları izole etmek veya
Dokuya zarar vermeden müdahale etmek
için kullanılan yumuşak, emici, genellikle steril pamuklu bir medikal malzemedir.

🧰 Spanç Özellikleri

Özellik	Açıklama
Malzeme	Pamuklu gazlı bez, sünger, viskoz
Steril mi?	Evet, çoğunlukla steril kullanılır
Boyutları	5×5 cm, 10×10 cm, 10×20 cm vb.
Radyopak şerit	Röntgende görünürlük sağlar (kayıp riskine karşı)
Tek kullanımlık	Evet

🛠️ Spanç Ne İşe Yarar?

Kanı emmek
Ameliyat sahasını görünür hale getirmek
Organları izole etmek (özellikle karın içi ameliyatlarda)
Damar ya da sinirleri korumak
Cerrahi alanı kuru tutmak
Basınç uygulayarak kanamayı durdurmak

🔍 Spanç Türleri

Spanç Türü	Kullanım Alanı
Gazlı bez spanç	Yüzeyel ameliyatlar, yara bakımı
Karın içi spanç	Laparotomi gibi büyük ameliyatlar
Radyopak spanç	Görüntüleme ile tespit için
Yumuşak sünger spanç	Mikrocerrahilerde

🧾 Teknik Özellikler ve Tablolar

Özellik	Açıklama
Malzeme	%100 pamuk gazlı bez
Kat sayısı	8 katlı veya 12 katlı
Steril Durumu	Steril / Non-steril seçenekli
Ölçüleri	7.5×7.5 cm, 10×10 cm, 5×5 cm vb.
Sterilizasyon Yöntemi	EO (Etilen Oksit) veya Gamma Işını
ÜTS Kodu	Sağlık Bakanlığı ÜTS kayıtlı olmalı
Ambalaj Şekli	Tekli ambalaj veya 5’li/10’lu setler

❓ Sık Sorulan Sorular

✅Spanç ile gazlı bez aynı şey mi?

Gazlı bez, spanç üretiminde kullanılan ana malzemedir. Ama spanç genellikle cerrahi kullanım için özel üretilmiş, katlanmış ve steril hale getirilmiş bir gazlı bezdir.

✅Spanç ameliyatta neden sayılır?

Spançlar ameliyat sonunda içeride unutulmaması için sayılır. Bu nedenle radyopak şeritli olmaları çok önemlidir.

✅Evde kullanılabilir mi?

Evde basit yaralarda steril gazlı bez kullanılabilir, ama ameliyathane için üretilmiş spançlar profesyonel kullanıma yöneliktir.

✅ Spanç nedir, ne işe yarar?

Spanç, ameliyatlarda veya küçük müdahalelerde kanı emmek, yarayı temizlemek ve alanı steril tutmak için kullanılır. Genelde hazır katlanmış ve steril şekilde sunulur.

✅ Gazlı bez ile spanç aynı mı?

❌ Hayır, aynı değildir.
Gazlı bez ham formudur, spanç ise önceden katlanmış, genellikle steril, overloklu ve kullanıma hazır gazlı bezdir.

✅ Spunch nedir?

“Spunch”, spanç kelimesinin yanlış yazımıdır. İngilizce’de “sponge” kelimesinden türeyen bu ifade aslında tıbbi spanç anlamına gelir.

✅ Spanç steril mi?

✔️ Evet. Steril spanç türleri, EO gazı veya gamma ışını ile sterilize edilir ve tek tek ambalajlanır. Ayrıca non-steril (toplu paket) seçenekleri de mevcuttur.

✅ Spanç nasıl katlanır?

Standart katlama şekli 8 katlıdır. Genellikle gazlı bez:

Üçe katlanır.
Yeniden ikiye katlanır.
Overlok ile sabitlenir.

Bu işlem otomatik makinelerde sterilizasyon öncesi yapılır.

📏 Spanç Ölçüleri ve Kullanım Alanları

Ölçü (cm)	Kat Sayısı	Kullanım Alanı
7.5 x 7.5	8 katlı	Pansuman, enjeksiyon sonrası
10 x 10	12 katlı	Cerrahi alan kurutma
5 x 5	8 katlı	Küçük yaralar, diş çekimi

🛒 Popüler Spanç Markaları (2025)

Marka	Ürün Adı	Fiyat (adet)
B-Good	Steril Spanç 7.5×7.5cm 5’li Paket	12 – 20 TL
Octocare	Steril Emici Spanç Kompres	10 – 18 TL
Mumu	Gaz Kompres 10×10 cm 8 Katlı	15 – 22 TL
Tules	7.5 x 7.5 Steril Gazlı Bez	10 – 17 TL

💡 Fiyatlar eczane, medikal mağaza ve e-ticaret sitelerine göre değişiklik gösterebilir.

📝 Teknik Şartname Özeti (Örnek)

%100 pamuklu hidrofil gaz bezden üretilmiş olmalı
8 veya 12 kat overlok dikişli
EO veya Gamma sterilizasyonlu
CE, ISO 13485 belgeli
Sağlık Bakanlığı ÜTS sisteminde kayıtlı
Steril ambalajda, tek kullanımlık

📝 Sonuç

Spanç, ameliyatların olmazsa olmaz yardımcılarından biridir. Kanı emmekten cerrahi alanı korumaya kadar birçok işlevi olan bu basit ama hayati malzeme, hastanın güvenliğini doğrudan etkiler.