Sağlık İş Gücü Hedefleri ve Sağlık Eğitimi 2023 Kitapçığı İnceleme
Sağlıkta sürdürülebilir hizmet sunumu, insan kaynakları planlaması ile mümkün olur. Sağlık Bakanlığı, 2007’den bu yana DSÖ modelini de baz alarak, sektördeki arz-ihtiyaç dengesi için projeksiyon çalışmalarına öncülük ediyor. 2023 yılı raporuna göre; ihtiyaç duyulan sağlık personeli sayıları ve mevcut eğitim sisteminden mezun olacak insan gücü arasında bazı kritik farklar bulunuyor. Hangi mesleklerde arz fazlası, hangilerinde açığı var? Hadi hep beraber Sağlık Bakanlığı’nın 2023 YILI Sağlık İş Gücü Hedefleri ve Sağlık Eğitimi kitapçığının detaylarıyla bakalım.
- 2023 İçin Sağlıkta İş Gücü Projeksiyonları
- Örnek Meslekler (Tabloyla Ölçüt)
- Arz-İhtiyaç Dengesi: Fazla ve Eksik Meslekler
- Raporda Öne Çıkan Sonuçlar;
- Arzın İhtiyaçtan Fazla Olacağı Meslekler
- Arzın İhtiyaçtan Az Olacağı Meslekler
- Arz – İhtiyaç Dengesi Sağlanacak Olan Meslekler
- Diğer Meslekler
- Sık Sorulan Sorular (SSS)
- Sonuç ve Neler Yapılmalı?
- Kaynaklar
- Sorumluluk Reddi
2023 İçin Sağlıkta İş Gücü Projeksiyonları
Örnek Meslekler (Tabloyla Ölçüt)
| Meslek | 2023 Hedefi (personel) | Arz (Mevcut ve Eğitim Sürecinde) | Durum |
|---|---|---|---|
| Acil Tıp Teknikerliği | – | Yavaş düşüş, 25.833 teknikere ulaşıldı | Arz sürdü, düşüş öngörüldü shgmsigpdb.saglik.gov.tr |
| Ameliyathane Teknikerliği | – | 10.525 teknikere ulaşıldı (2022-2023 dönemi) | Fazla yetişme devam ediyor shgmsigpdb.saglik.gov.tr |
| Ağız ve Diş Sağlığı Teknikerliği | 20.000 | Mevcut + sertifikalı = yaklaşık 6.500 kişi | Arz çok düşük; ihtiyaca yetişilemiyor shgmsigpdb.saglik.gov.tr |
| Tıbbi Sekreterlik | 90.000 | Yaklaşık 87.300 | Arz ≈ ihtiyaç; dengeye yakınshgmsigpdb.saglik.gov.tr |
Yukarıdaki örnekler, rapordan alınan bazı kritik başlıklardır. Her meslek için detaylı tablo ve analiz raporda yer almaktadır.
Arz-İhtiyaç Dengesi: Fazla ve Eksik Meslekler
Arzın fazlalığı öngörülen meslekler: Ameliyathane teknikerliği gibi alanlarda yetişen personel sayısı ihtiyaç seviyesinin çok üzerinde.
Arzın yetersiz olduğu alanlar: Ağız ve diş sağlığı teknikerliği gibi bazı branşlarda, ihtiyaçlar halen karşılanabiliyor değil.
Denge sağlanan alanlar: Tıbbi sekreterlik gibi mesleklerde mevcut eğitim sistemiyle arz-ihtiyaç dengesi neredeyse sağlanmış durumda.
Raporda Öne Çıkan Sonuçlar;
Arzın İhtiyaçtan Fazla Olacağı Meslekler
Öğrenci sayısı ve okul kontenjanlarının mevcut haliyle devamı durumunda 2023 yılında arz / ihtiyaç oranının 1,1’den daha fazla olacağı (arz ihtiyaç dengesizliğinin arz yönünde % 10’dan fazla olacağı) meslekler bu gruba dahil edilmiştir. Acil tıp teknikerliği, diş tabipliği acil tıp teknisyenliği alanlarında arz fazlalığı % 20’nin altında; radyoterapi teknikerliği, eczacılık, diyaliz teknikerliği ve tıbbi görüntüleme teknisyenliği / teknikerliği alanlarında arz fazlalığı % 20 ile % 50 arasında; laboratuvar teknisyenliği/ teknikerliği, ortez-protez teknisyenliği / teknikerliği ve anestezi teknisyenliği / teknikerliği alanlarındaise % 100’ün üzerindedir. Arzın ihtiyaca göre en az 2 kat fazla olacağı bu üç meslek grubunda 2014-2015 öğretim yılından itibaren sıfır öğrenci alımı olması durumunda bile 2023 yılı arzı ihtiyaçtan fazla olmaktadır. Bu raporun mesleklerin tek tek ele alındığı bölümlerinde arzın ihtiyaçtan fazla olacağı meslekler için okullara alınacak öğrenci sayılarının azaltılması önerilmektedir.
Arzın İhtiyaçtan Az Olacağı Meslekler
Öğrenci sayısı ve okul kontenjanlarının mevcut haliyle devamı durumunda 2023 yılında ihtiyaç / arz oranının 1,1’den daha fazla olacağı (arz ihtiyaç dengesizliğinin ihtiyaç yönünde % 10’dan fazla olacağı) meslekler bu gruba dahil edilmiştir. Dil ve konuşma terapistliği, klinik psikologluk, elektronörofizyoloji teknikerliği ve sağlık fizikçiliği alanlarında arz eksikliği % 30- 85 arasında; ağız ve diş sağlığı teknikerliği, ameliyathane teknikerliği ve ergoterapistlik / ergoterapi teknikerliği alanlarında ise % 100’ün üzerindedir. Bu raporun mesleklerin tek tek ele alındığı bölümlerinde ihtiyacın arzdan fazla olacağı meslekler için okullara alınacak öğrenci sayılarının artırılması önerilmektedir.
Arz – İhtiyaç Dengesi Sağlanacak Olan Meslekler
Öğrenci sayısı ve okul kontenjanlarının mevcut haliyle devamı durumunda 2023 yılında arz ve ihtiyacın dengede olacağı meslekler; diş protez teknisyenliği / teknikerliği, ebelik, eczane teknikerliği, tabiplik, hemşirelik ve tıbbi sekreterliktir. Bu mesleklerin hiç birinde arz ve ihtiyaç dengesizliği % 10’u aşmayacaktır. Bununla birlikte bu mesleklerin her biri için okullara yeni alınacak öğrenci sayılarına yönelik öneriler getirilmiştir ve bu raporun mesleklerin tek tek tartışıldığı bölümlerinde yer almaktadır.
Diğer Meslekler
Biyomedikal mühendisliği, diyetisyenlik, fizyoterapi teknikerliği, fizyoterapistlik ve tıbbi cihaz teknikerliği alanlarıyla ilgili olarak sağlık sistemi dışında da çok farklı istihdam alanları bulunduğundan dolayı okullara yeni alınacak öğrenci sayılarına ilişkin bir öneri getirilmemiştir. Ebe yardımcılığı, hemşire yardımcılığı, sağlık bakım teknisyenliği ve mamografi teknikerliği ve alanlarında henüz öğrenci bulunmamaktadır. Podologluk alanında ise eğitim yeni başlamış ve öğrenci sayısı çok azdır. Bu nedenle bu okullar için 2014-2015 öğretim yılından itibaren kontenjan önerileri getirilmiştir Bu çalışma ile 6225 ve 6514 Sayılı Kanunlar ile tanımlanmış sağlık meslekleri yanı sıra kendi kanunu olan sağlık meslekleri ve halen kanunlarda tanımlanmamış bazı sağlık meslekleri için 2023 yılı ihtiyaç hedefleri ortaya konmuş, eğitimle ilgili projeksiyonlar yapılmış, ihtiyaca göre arz fazlalığı oluşacak bölümlerle arz eksikliği oluşacak bölümler belirlenmiştir. Buna göre yukarıda sözü geçen ve okul kontenjanlarında büyük azalmalar ya da kapatmalar gereken bölümlerin alt yapısının ve eğitim kadrosunun yeni gelişmelere göre ihtiyaç olan meslekler için uygun hale getirilmesi çalışmalarına başlanmalıdır. Hazırlanmış bu rapor, gelişmelere göre belirli aralıklarla güncellenmeli ve sektörün paydaşlarıyla istişareye açılmalıdır.
Instagram Gönderimiz;
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. 2023 için sağlıkta iş gücü planlamasında temel yöntem nedir?
→ DSÖ modeline uygun, uzman çalıştayları ve projeksiyonlara dayalı eğitim ve ihtiyaç analizidir. shgmsigpdb.saglik.gov.tr
2. En fazla mezun veren önlisans meslek hangileri?
→ Ameliyathane teknikerliği ve acil tıp teknikerliği alanlarında yoğun mezun üretimi gerçekleşiyor. shgmsigpdb.saglik.gov.tr
3. Hangi mesleklerde açık var?
→ Ağız ve diş sağlığı teknikerliği gibi alanlarda ciddi arz yetersizliği var. Kurum, kontenjan artışı öneriyor. shgmsigpdb.saglik.gov.tr
4. Tıbbi sekreterlikte durum nedir?
→ Yaklaşık 87.300 kişi bulunmakta. 90.000 hedefe oldukça yakın, dengeli görünüyor. shgmsigpdb.saglik.gov.tr
5. Projeksiyonlar ne esas alınarak yapıldı?
→ Eğitim kontenjanları, mevcut mezun sayısı, iş gücü ihtiyacı ve demografik yapı analizine göre hazırlanmıştır. shgmsigpdb.saglik.gov.tr
Sonuç ve Neler Yapılmalı?
Kontenjan planlaması gözden geçirilmeli.
Eksik meslekler önceliklendirilmeli.
Fazla arz olan alanlarda dengeli yaklaşım uygulanmalı.
Eğitim süreci ve kurumları koordineli çalışmalı.
Bu şekilde, 2023 yılı ve sonrası için sağlık iş gücünde daha sağlıklı bir denge yakalanabilir.
Kaynaklar
2023 Yılı Sağlık İş Gücü Hedefleri ve Sağlık Eğitimi – Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü shgmsigpdb.saglik.gov.tr
SHGM resmî sayfaları shgmsigpdb.saglik.gov.trSağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Sorumluluk Reddi
bu yazı yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Resmî kaynaklara ve yönlendirmelere göre hareket etmelisiniz.
